Aileler, çocuklarını ünlü yapmak için büyük bir çaba içerisinde. Kimi yeteneğini, ilgisini dikkate almadan çocuğunu ajans ajans dolaştırıp oyuncu yapmaya çalışıyor kimi spor kulüplerinden milyonluk teklif alma hayalleri kuruyor, kimi de sosyal medyada “sanal dilencilik” için çocuğunu kullanıyor.
Hiç ilgisi olmayan konularda aktivist yapmaya, yeni “Greta Thunberg”ler yaratmaya çalışan aileler de bulunuyor. Aileler, onların başarısını “kurtuluş” olarak görüyor.
‘NARSİSTİK EĞİLİMLERİ VAR’
Psikolog Acar Baltaş, ailelerin kendilerini çocukları üzerinden geçekleştirmeye çalıştığını belirtti.
“Kendilerinin narsistik eğilimleri tatmin edememiş olanların bunu çocukların üzerinden geçekleştirme çabaları olarak görüyorum” diyen Baltaş, şunları söyledi: “Aile mahremiyetinin açılmaması gereken yerde aileler çocuklarını paylaşıyorlar. Onları teşhir etmekte bir sakınca görmüyorlar. Çocukların fotoğraflarını herkese açık alanlarda işi ne? Kendi hayatlarını yeterince doyuramayan insanlar bunu çocukları üzerinden yapıyorlar. Çocuklarla özdeşliyorlar. ‘Yemeğimizi yedik, sınavımıza girdik, ödevimizi yaptık, bu sene sınav senemiz’ diyorlar. Çocuğu kendine yapıştırıyorlar. Çocuğun başarısı ailenin başarısı haline geliyor. Çocukları üzerinden gelir sağlamaya çalışıyorlar. Çocuğun popüler olmasının maddi gelirin kendilerine katkı, çıkış olarak görüyorlar.”
ÇOCUK İÇİN ZOR
Başarının normal koşullarda bir yük, yeteneğin insanın laneti olabileceğini kaydeden Baltaş, bu çocukların da bu laneti yaşadığına dikkat çekerken, uyarıyor da:
“Başarılı olsalar dahi yaşıyorlar. Çünkü zirve sanal bir şey. Oraya çıksanız dahi orada duramazsınız. Arkadan gelenler
vardır. Çocuğun bunu taşıması zor.”
Genç sporcularla çalıştığını belirten Baltaş, “16 yaşında ekonomik açıdan toplumun en gerisinden gelip 4 yılda toplumun en tepesine çıkıyorlar. Tabii ki sapıtıyorlar. Böyle bir değişimde pusulayı korumak zordur” dedi.
YAPMAK İSTEMESE DE…
Birçok çocuk oyuncunun koçluğunu yapan Gamze Dar, izlenimlerini şöyle aktardı: “Yetişkinlerin bile yoğun çalışırken zorlandığı setlerde çocuk oyun oynadığını düşündüğü her yerde 24 saat çalışma kapasitesine sahip. Bu yüzden aileler, çocuk üzerine baskı kurabiliyor. Okulu ihmal eden bazı veliler dışardan özel ders aldırarak dersleri geçirmeye çalışıyor. Okuldaki öğretmen evde ders verebiliyor. Şartların kötü olduğu bir sette aile ek ücret alarak ağır koşulları kabul ediyor. Ayrıca ‘Yapmak istemiyorum’ demesine rağmen ailesinin zorladığı çocuklar oluyor.”
‘HAKLARI VAR, DAVA AÇABİLİRLER’
Avukat Kardelen Yarli, çocukların hakları olan bireyler olduğunu belirterek, şunları dedi: “14 yaş altındaki çocukların çalışması yasak. Çocuklar yetişkinler gibi her ağır işte çalışamaz ve yetişkinlerle aynı çalışma koşullarına da sahip olamaz. Gelişen teknoloji, internet, TV dünyasıyla çocuk oyunculuğunun artması internet ebeveynlerinin yükselişe geçmesi ile uzun yıllar önce yürürlüğe konan düzenlemeler her zaman çözüm sunamamakta. Kendisi üzerinden ailesi bir gelir elde ettiyse, bu geliri eğitimi, gelişimi için kullanmadıysa bir dava açma hakkı olacağı kanaatindeyiz. 2018’de İtalya’da 16 yaşındaki bir çocuğun, rızası olmaksızın fotoğraflarını sosyal medyada paylaşan annesine açtığı tazminat davasını kazanmıştı.”
